Δεν είναι λίγες οι προτάσεις που ακούγονται από διάφορους φορείς περί αναδιάρθρωσης καλλιεργειών στη Θεσσαλία.
Ωστόσο μια τέτοια απόφαση είναι εξαιρετικά δύσκολή και κάποιος πρέπει να πείσει τους γεωργούς να προβούν σε αυτή.
Ιδίως στη Θεσσαλία, που παραδοσιακές καλλιέργειες είναι εγκατεστημένες για πολλές δεκαετίες, υπάρχουν διάφοροι λόγοι που καθιστούν την αναδιάρθρωση δύσκολη.
Ας δούμε μερικούς από αυτούς:
1. Παραδοσιακές Πρακτικές και Πολιτισμικοί Παράγοντες: Σε περιοχές με έντονο αγροτικό παρελθόν, όπως είναι αυτή της Θεσσαλίας, οι παραδοσιακές καλλιεργητικές πρακτικές και ο πολιτισμικός δεσμός με τη γη μπορεί να δημιουργήσουν αντίσταση στις αλλαγές.
2. Οικονομική Εξάρτηση: Οι αγρότες ενδέχεται να είναι οικονομικά εξαρτημένοι από τις υφιστάμενες καλλιέργειες, και η μετάβαση σε νέες καλλιέργειες μπορεί να απαιτεί επενδύσεις και χρόνο. Μεγάλες επενδύσεις έχουν γίνει σε πολλές καλλιέργειες, ιδίως στις ποτιστικές καλλιέργειες, σε εξοπλισμό και εγγειοβελτιωτικά έργα, οι οποίες επενδύσεις όμως αποτελούν σήμερα φραγμό εξόδου από τις καλλιέργειες αυτές. Είναι φυσικό να συμβαίνει κάτι τέτοιο γιατί πολλά από αυτά τα εξειδικευμένα μηχανήματα (π.χ. βαμβακοσυλλεκτικές, φυτευτικές μηχανές, κλπ) που δουλεύουν μέχρι και σήμερα στους Θεσσαλικούς αγρούς, κοστίζουν πολλές χιλιάδες, ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ και δύσκολα θα καταλήξουν στα αζήτητα.
3. Κλιματολογικοί Περιορισμοί: Η καλλιέργεια ενός συγκεκριμένου είδους φυτών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κλιματικές συνθήκες. Αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες μπορεί να καθιστούν δύσκολη τη μετάβαση σε νέες καλλιέργειες και ιδιαίτερα όταν αυτές δεν έχουν σταθεροποιηθεί. Στη Θεσσαλία έχουμε δει μεγάλες καταστροφές (ΙΑΝΟΣ, DANIEL, ELIAS) τα τελευταία χρόνια από αυτές τις έντονες κλιματολογικές αλλαγές. Πως είναι δυνατόν οι γεωργοί να αποφασίσουν τι θα καλλιεργήσουν ή να ρισκάρουν να φύγουν από καλλιέργειες που παραδοσιακά καλλιεργούν χωρίς την αντίστοιχη στήριξη;
4. Υποδομές και Τεχνολογική Υποστήριξη: Η έλλειψη σύγχρονων υποδομών και τεχνολογικής υποστήριξης μπορεί να καθιστά δύσκολο τον μετασχηματισμό της γεωργίας σε μια περιοχή.
5. Εκπαίδευση και Ενημέρωση: Η έλλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης σχετικά με νέες μεθόδους καλλιέργειας, από το κράτος κυρίως, είναι σημαντικό εμπόδιο για αυτές τις αλλαγές. Οι δημόσιες υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες από γεωπόνους και το έργο αυτών είναι κυρίως ελεγκτικό και λιγότερο συμβουλευτικό όπως ήταν σε προηγούμενες δεκαετίες.
6. Αγορές: Αν οι παραγωγοί δεν έχουν σχετική ενημέρωση για τις αγορές που μπορούν να κατευθύνουν τα προϊόντα που θα προκύψουν από την αναδιάρθρωση καλλιεργειών, είναι σίγουρο πως δεν υπάρχει περίπτωση να προχωρήσουν σε καμία απολύτως αλλαγή.
Όπως και να έχει πάντως, για να επιτευχθεί επιτυχώς η αναδιάρθρωση καλλιεργειών είναι σημαντικό οι αγρότες να λάβουν οικονομική στήριξη και εκπαίδευση.
Ειδικά στη Θεσσαλία, που πολλές χιλιάδες εκμεταλλεύσεις είναι χτυπημένες από τις τελευταίες κακοκαιρίες, μια τέτοια μετάβαση χωρίς πρότερη οικονομική στήριξη είναι μάλλον λόγια θεωρίας… που δε θα γίνουν ποτέ πράξη…
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
