Οι καταστροφές που υπέστησαν πολλές γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι πολύ μεγάλες. Ωστόσο τα αγροτεμάχια που βρίσκονται στα παρακάρλια χωριά παραμένουν πλημμυρισμένα κάτω από το νερό και η αλήθεια είναι πως δε γνωρίζουμε για πόσο ακόμα θα παραμείνουν σε αυτή την κατάσταση, ωστόσο σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες,
η φετινή παραγωγική χρονιά θα χαθεί, ενδεχομένως και η επόμενη και η μεθεπόμενη. Αυτά τα αγροτεμάχια θα πρέπει να πάρουν την απώλεια παραγωγής από τον ΕΛΓΑ για τη χρονιά 2023, ωστόσο θα πρέπει να αποζημιωθούν και για το μόνιμο - ημιμόνιμο κεφάλαιο (στην περίπτωση μας είναι η γη και οι δενδρώδεις καλλιέργειες, αν και εφόσον αυτές υφίστανται εντός των πλημμυρισμένων αγροτεμαχίων).
Σε αυτή τη φάση λοιπόν, το θέμα των αποζημιώσεων είναι φλέγον και πολλές προτάσεις ακούγονται από διάφορους φορείς. Κατά τη γνώμη μου, μια οριζόντια αποζημίωση θα ήταν άδική. Δεν μπορεί ένα τεμάχιο μη ποτιστικό να αποζημιώνεται κατά τον ίδιο τρόπο με ένα άλλο που αρδεύεται ή έχει δένδρα μέσα. Επίσης το κεφάλαιο που έχει διαθέσιμο το κράτος για αυτό το σκοπό, σίγουρα δεν είναι απεριόριστο.
Θα χρησιμοποιήσουμε την Αντικειμενική Αξία αγροτεμαχίου. Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι αυτές, σε πολλές περιοχές, είναι υποτιμημένες ενώ σε άλλες υπερτιμημένες. Η αντικειμενική αξία θα χρησιμοποιηθεί ως δείκτης στάθμισης και όχι ως απόλυτη αξία στην περίπτωση μας. Ωστόσο σε μια τόσο μεγάλη καταστροφή θα πρέπει να κοιτάξουμε το «δάσος που κάηκε και όχι το δέντρο».
Η αντικειμενική αξία αγροτικής γης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης στάθμισης γιατί αυτή μεταβάλλεται αναλόγως:
1. Της περιοχής στην οποία βρίσκεται ένα αγροτεμάχιο – πολλές φορές διαφοροποιείται και αν είναι κοντά σε οδικό δίκτυο, σε αστικά κέντρα, κλπ
2. Εάν ένα αγροτεμάχιο είναι αρδευόμενο ή μη
3. Αν μέσα στο αγροτεμάχιο βρίσκεται μόνιμη φυτεία ή μη.
a. Η μόνιμη φυτεία μπορεί να διακριθεί σε 2 υποκατηγορίες:
i. εάν βρίσκεται σε παραγωγική φάση, ο δείκτης αυτός θα υπολογίζεται στο ακέραιο.
ii. εάν βρίσκεται σε μη παραγωγική φάση, ο δείκτης αυτό θα υπολογίζεται στο 50%, όπως γίνεται στα προγράμματα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να έχουμε τις αντικειμενικές αξίες της εφορίας, να διαπιστώσουμε εάν ένα αγροτεμάχιο ήταν αρδευόμενο ή μη από τις δηλώσεις ΟΣΔΕ τις τελευταίας 3ετίας ή και περισσότερο (θα έλεγα όχι από τους φορείς ή τις άδειες γεωτρήσεων γιατί εκεί πολλά στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα) και τέλος να εξακριβώσουμε αν υπήρχε μέσα μόνιμη φυτεία και σε πιο στάδιο ήταν αυτή. Το στοιχείο αυτό θα μπορούσε να προκύψει από τις δηλώσεις ΟΣΔΕ του 2022 (όχι του 2023 για ευνόητους λόγους, εκτός και αν κάποιος θα μπορούσε να αποδείξει το αντίθετο για το 2023 και αναφέρομαι σε περιπτώσεις όπου φυτεύτηκαν δένδρα εντός του 2023).
Το μόνο που μένει να οριστεί από το κράτος είναι ένα ποσοστό αποζημίωσης, επί του ποσού που θα προκύψει από τον υπολογισμό της αντικειμενικής.
Από τα παραπάνω στοιχεία θα διαμορφώναμε το παρακάτω τύπο:
Αποζημίωση παγίου = Αντικειμενική Αξία * Ποσοστό που θα οριστεί από το κράτος
Ας δούμε μερικά παραδείγματα με βάση τους δείκτες αντικειμενικών αξιών αγροτεμαχίων του 2008, οι οποίοι ωστόσο ελάχιστα έχουν τροποποιηθεί μέχρι σήμερα. Στα παρακάτω παραδείγματα υπολογίζεται η προς αποζημίωση αξία γης (ανεξαρτήτως παραγωγής η οποία όπως έγραψα παραπάνω πρέπει να αποζημιωθεί πρόσθετα για το 2023 από τον ΕΛΓΑ) για τα χωριά Αρμένιο και Σωτήριο με δεδομένο ότι το κράτος θα ορίσει δείκτη αποζημίωσης επί του παγίου κεφαλαίου ποσό ίσο με το 15%. Αν αυτός ο δείκτης είναι μεγαλύτερος, αυτονόητα θα διαφοροποιείται προς τα πάνω και η αποζημίωση παγίου κεφαλαίου.
Σύμφωνα με το παράδειγμα μας, η αποζημίωση παγίου (επαναλαμβάνω σε αυτή δεν συμπεριλαμβάνεται η φυτική παραγωγή για το 2023), όσων αφορά τη γη, θα μπορούσε να υπολογιστεί πάρα πολύ γρήγορα και με διαφοροποίηση στα αγροτεμάχια, ανάλογα με το εάν αυτά είναι ποτιστικά, ξηρικά, με δενδρώδεις καλλιέργειες, κλπ. Στα παραπάνω παραδείγματα η αποζημίωση θα ξεκινούσε από 113€ και θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και 346€. Φυσικά το κράτος, αν υπάρχουν ρευστά διαθέσιμα, θα μπορούσε να ανεβάσει το συντελεστή 15% και όλες οι τιμές να απροσαρμοστούν αυτόματα προς τα πάνω.
Γνωρίζω ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να υπολογιστούν οι αποζημιώσεις αυτές, ωστόσο θεωρώ πως η περισσότερη ανάλυση, θα κάνει πιο χρονοβόρα την όλη διαδικασία καταβολής αποζημιώσεων και τελικά αυτή θα καθυστερήσει να φτάσει στους λογαριασμούς των αγροτών, που σίγουρα την έχουν πολύ ανάγκη αυτό τον καιρό.
Υ.Γ. Βρίσκομαι στη διάθεση όποιου επιθυμεί να επεξεργαστούμε την παραπάνω πρόταση
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
