Το μεθάνιο (το αέριο που ευθύνεται για περισσότερο από το ένα τέταρτο της υπερθέρμανσης του πλανήτη) που εκλύουν οι αγελάδες της Ιρλανδίας θεωρείται πως είναι μια από τις κυριότερες πηγές καταστροφής του κλίματος για τη χώρα.
Αυτό ώθησε την κυβέρνηση να υποβάλει προτάσεις για τη θανάτωση σχεδόν 200.000 αγελάδων γαλακτοπαραγωγής μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Το νησί έχει συνολικά 7,1 εκατομμύρια βοοειδή, εκ των οποίων τα 1,6 εκατομμύρια χρησιμοποιούνται για γαλακτοκομικά προϊόντα.
Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (GHG) της Ιρλανδίας αυξήθηκαν από το 1990 έως το 2001, όπου κορυφώθηκαν σε 71,81 Mt ισοδύναμου CO2, πριν παρουσιάσουν πτωτική τάση έως το 2014. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Ιρλανδίας αυξήθηκαν κατά 9,2% από το 1990-2022.
Σε σχετική μελέτη της ΕΕ, το 2022, οι κλάδοι της ενέργειας, των μεταφορών και της γεωργίας αντιπροσώπευαν το 74,1 % των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η γεωργία, όπως αναφέρει η σχετική μελέτη, είναι ο μεγαλύτερος συντελεστής στις συνολικές εκπομπές, με 38,4%.
Η γεωργία αποτελεί σχεδόν το 40% όλων των εκπομπών ρύπων, σε ένα νησί διάσημο για τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το βόειο κρέας. Η ιρλανδική κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των συνολικών εκπομπών κατά 51% μέχρι το τέλος της δεκαετίας, καθ' οδόν προς τον στόχο του καθαρού μηδενικού ισοζυγίου έως το 2050. Η πρόοδος ωστόσο είναι οδυνηρά αργή. Οι συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην Ιρλανδία μειώθηκαν μόλις 1,9% πέρυσι, σύμφωνα με την ανεξάρτητη Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος της χώρας. Η γεωργία κατάφερε μείωση μόλις 1,2%, αν και αυτή ήταν μια ταλάντευση από το 2021, όταν οι γεωργικές εκπομπές αυξήθηκαν κατά 3,6%. Το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο για την Κλιματική Αλλαγή, ένας άλλος ανεξάρτητος φορέας, προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι η Ιρλανδία δεν έχει καμία πιθανότητα να επιτύχει τους συνολικούς στόχους της «εκτός εάν αναληφθεί αμέσως επείγουσα δράση».
Από την άλλη, οι γαλακτοπαραγωγοί - οι οποίοι έχουν αυξήσει τον αριθμό των κοπαδιών κατά 38% την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με την Ιρλανδική Ομοσπονδία Εκτροφής Βοοειδών - αισθάνονται ότι κατηγορούνται. Τα μέσα ενημέρωσης τους παρουσιάζουν ως δολοφόνους του κλίματος και αρνητές του κλίματος. Ακτιβιστές για το κλίμα, οι οποίοι λένε ότι η ιρλανδική γεωργία είναι «μη βιώσιμη», πέρυσι διαδήλωσαν στο κοινοβούλιο της Ιρλανδίας με ένα πανό που έγραφε «κρέας + γαλακτοκομικά = κλιματική κρίση».
Η γαλακτοκομική βιομηχανία αξίζει 13,1 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στην ιρλανδική οικονομία, υποστηρίζει 54.000 θέσεις εργασίας και έφερε ρεκόρ εξαγωγών 6,8 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2022. Η Ιρλανδία έχει 18.000 γαλακτοπαραγωγούς, πολλοί από αυτούς σε μικρούς αγροτικούς συνεταιρισμούς.
Αν συμβεί αυτό, μια εξαιρετικά κερδοφόρα βιομηχανία που προμηθεύει 130 αγορές και που η Ιρλανδία υποστηρίζει ότι είναι πολύ αποτελεσματική όσον αφορά τις εκπομπές, θα δεχτεί ένα πολύ ισχυρό πλήγμα. Ιρλανδοί επιχειρηματίες υποστηρίζουν ό,τι θα υπάρξει σοβαρός κίνδυνος, το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου γάλακτος, βουτύρου και τυριού να προέρχεται από χώρες με χειρότερα πράσινα διαπιστευτήρια από την Ιρλανδία.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ωστόσο, είναι πολύ πιο κερδοφόρα και τα μεγέθη των κοπαδιών έχουν διογκωθεί από το 2015 και μετά, όταν οι ποσοστώσεις της ΕΕ - που εισήχθησαν το 1984 για να τερματίσουν τα πλεονάσματα που οδήγησαν σε βουνά βουτύρου και λίμνες γάλακτος - καταργήθηκαν.
Η Αρχή Γεωργίας και Ανάπτυξης Τροφίμων της Ιρλανδίας δήλωσε στην τελευταία της έκθεση μετριασμού των εκπομπών ότι οι στόχοι θα μπορούσαν να επιτευχθούν εάν οι αγρότες υιοθετήσουν νέες μεθόδους γρήγορα, σε μεγάλη κλίμακα και αποτελεσματικά. Η μείωση κατά 14% της χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας της μείωσης των εκπομπών του 2022. Επιπλέον, εάν οι αγρότες υιοθετήσουν τη νέα τεχνολογία, οι εκπομπές θα μειωθούν σε 17 εκατομμύρια τόνους έως το 2030, επιτυγχάνοντας περίπου το στόχο των 17,25 εκατομμυρίων του τομέα, όπως διαπίστωσε ο εν λόγω οργανισμός.
Σύμφωνα με πρόταση του υπουργείου γεωργίας της Ιρλανδίας, οι αγρότες θα λάβουν πληρωμή 3.000 ευρώ ανά αγελάδα μείωσης του κοπαδιού, που ανέρχεται σε σχεδόν 200 εκατ. ευρώ ετησίως. Το υπουργείο Γεωργίας δήλωσε ότι οι αξιωματούχοι «εργάζονται επί του παρόντος για να διερευνήσουν» περαιτέρω την πρόταση μείωσης.
Πάντως, από τη θανάτωση τόσων ζώων και την τόσο μεγάλη μείωση ζωικού κεφαλαίου που φαίνεται πως συντελείται σε χώρες με έντονη κτηνοτροφία, είναι απορίας άξιο να δούμε πως θα διαμορφωθούν οι τιμές στα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας στο άμεσο μέλλον, μιας και η προσφορά αυτών των προϊόντων θα μειωθεί δραστικά στην παγκόσμια αγορά.
Η χώρα μας ωστόσο φαίνεται πως βρίσκεται μακριά από τέτοια σενάρια, μιας και η κτηνοτροφία στην Ελλάδα δύσκολα μπορεί να συγκριθεί με αυτή της Ιρλανδίας. Από την άλλη οι έντονες φιλοπεριβαλλοντικές «διαθέσεις» που επικρατούν στο περιβάλλον της ΕΕ ποτέ δε ξέρεις σε τι αποφάσεις μπορεί να οδηγήσουν την Ελληνική γεωργία.
Το άρθρο γράφτηκε με στοιχεία από τους Financial Times και τον EPA
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
