Το 2023 είναι μια χρονιά που όμοια της δεν έχει υπάρξει τα τελευταία χρόνια για τον αγροδιατροφικό τομέα. Από πού να ξεκινήσεις και πού να τελειώσεις…
Καταρχήν, ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει δημιουργήσει ένα σκηνικό στις τιμές των προϊόντων που δύσκολα κάποιος μπορεί να κάνει προβλέψεις. Η διατροφική κρίση που προκαλείται από αυτή τη σύρραξη, επηρεάζει έντονα τις τιμές των γεωργικών προϊόντων και φυσικά, δεν μπορεί να μην επηρεάσει και τις τιμές των ελληνικών αγροτικών προϊόντων. Διακυμάνσεις τιμών στις εισροές, αβεβαιότητα για τη συμφωνία για τα σιτηρά για το εάν θα συνεχιστεί ή όχι και οι ιδιαίτεροι κανόνες που τίθενται στο εμπόριο σε συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων, δημιουργούν ένα μόνιμο κλίμα ανασφάλειας.
Φυσικά, όσο μεγαλύτερη ανασφάλεια υπάρχει στο εμπόριο, τόσο μεγαλύτερος χώρος δημιουργείται για όσους θέλουν να κερδοσκοπήσουν από αυτήν εις βάρος των αδυνάτων του εμπορικού παιχνιδιού, που στην περίπτωση μας, μάλλον είναι οι αγρότες. Η αγροτική «ρουλέτα» συνεχίζει να γυρίζει πιο έντονα χρόνο με το χρόνο, λόγω της κλιματικής κρίσης. Έντονες αλλαγές στο περιβάλλον δημιουργούν προβλήματα σε πολλές καλλιέργειες. Για παράδειγμα φέτος, οι υψηλοί μέσοι όροι της θερμοκρασίας κατά τους χειμερινούς μήνες και οι επαναλαμβανόμενες βροχοπτώσεις του Ιουνίου κατέστρεψαν αλλά και υποβάθμισαν πολλές καλλιέργειες.
Ενδεικτικά αναφέρω τα σιτηρά στα οποία, σε πολλές περιοχές, οι παραγωγές καταστράφηκαν ή μειώθηκαν σημαντικά, ενώ ταυτόχρονα μειώθηκε και ποιότητα αυτών, με αποτέλεσμα να μειωθεί η εμπορική αξία των προϊόντων αυτών. Το ίδιο συνέβη και σε άλλα προϊόντα, όπως στα αμπέλια, τα αχλάδια, κ.λπ. όπου το κόστος παραγωγής αυξήθηκε σημαντικά λόγω των επαναλαμβανόμενων ψεκασμών που έπρεπε να γίνουν μετά τις βροχοπτώσεις, ενώ δεν έλλειψαν και οι ολικές καταστροφές προϊόντων από τις έντονες χαλαζοπτώσεις. Η κλιματική αλλαγή έχει έρθει. Τα έντονα καιρικά φαινόμενα θα επαναλαμβάνονται συχνά και για αυτό εκτός από αποζημιώσεις απαιτούνται και επιδοτήσεις επενδύσεων πρόληψης (ιδιωτικές και κρατικές π.χ. φράγματα για την αντιμετώπιση της ξηρασίας τους θερινούς μήνες) και σε πιο ακραίες συνθήκες ίσως και αναδιάρθρωση καλλιεργειών.
Τέλος, την αγροτική «ρουλέτα» για το 2023 συμπληρώνει η εφαρμογή της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Η χώρα μας δυστυχώς, ενώ θα έπρεπε να είναι έτοιμη για την εφαρμογή αυτής, φαίνεται πως έχει μείνει αρκετά πίσω. Η ΚΑΠ αυτή αλλάζει ριζικά πολλά από τα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, γίνεται ιδιαίτερα πιο φιλοπεριβαλλοντική, ενώ οι αγρότες για να διατηρήσουν τη ρευστότητα που απόρρεε από αυτήν μέχρι και το 2022 θα πρέπει να είναι πιο ενημερωμένοι και να προβούν σε διαδικασίες που μέχρι χθες ήταν άγνωστες στους περισσότερους από αυτούς.
Δυστυχώς, μέχρι και τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, εκτός από τους αγρότες μας και το ίδιο το κράτος φαίνεται πως δεν έχει έτοιμο ακόμα ένα τέτοιο πληροφοριακό σύστημα για να διαχειριστεί τις απαιτήσεις της νέας ΚΑΠ, ενώ κενά στην εφαρμογή αυτής επιφέρουν ποινές και επιστροφή των μη απορροφηθέντων χρημάτων στα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάτι τέτοιο θα είναι ολέθριο για τον αγροτικό τομέα, ιδιαίτερα σε εποχές που η ρευστότητα είναι ιδιαίτερα περιορισμένη.
Επιπλέον από την εφαρμογή της ΚΑΠ, πολλοί θα είναι αυτοί οι γεωργοί και ιδιαίτερα οι κτηνοτρόφοι που θα δουν λιγότερα χρήματα στους λογαριασμούς τους προς τα τέλη του χρόνου και αυτό θα συμβεί λόγω της απώλειας του «πρασινίσματος» αλλά και της εσωτερικής σύγκλισής (συνήθως προς τα κάτω) των δικαιωμάτων προς τον εθνικό μέσο όρο. Για το 2023 η ρουλέτα γυρίζει… ωστόσο οι πιθανότητες στα μαθηματικά μας υπενθυμίζουν όποιος «τζογάρει» συνήθως χάνει…
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
