Στο παρελθόν οι άνθρωποι ήταν πολύ «φθηνότεροι» και πολύ πιο επιδέξιοι σε σχέση με τα γεωργικά μηχανήματα. Αυτά τα πλεονεκτήματα διαβρώνονται σταδιακά…
Οι τεχνολογικές εξελίξεις σε συνδυασμό με την έλλειψη εργατικού δυναμικού και την ταυτόχρονη αύξηση του κόστους εργασίας καθιστούν πολλά «ακριβά», μέχρι πρότινος μηχανήματα, οικονομικά βιώσιμα για χρήση στα αγροκτήματα και τις κτηνοτροφικές μονάδες.
Οι αυξανόμενες δυνατότητές των ρομπότ καθιστούν δυνατή μια πιο προσαρμοσμένη προσέγγιση στις καλλιέργειες, μπορούμε πλέον να έχουμε καλλιέργεια ανά φυτό και όχι ανά αγροτεμάχιο όπως γίνεται μέχρι και σήμερα, κάτι που μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις εισροές στην εκμετάλλευση (το νερό και τα λιπάσματα, τα φάρμακα, κλπ). Στους Financial Times δίνεται ένα παράδειγμα εταιρείας, η FarmWise με έδρα την Καλιφόρνια η οποία έχει αναπτύξει ένα ρομπότ ξεβοτανίσματος που χρησιμοποιεί υπολογιστική όραση και τεχνητή νοημοσύνη για να διακρίνει τα ζιζάνια από τις καλλιέργειες, μειώνοντας το κόστος εργασίας και επιτρέποντας στους αγρότες να χρησιμοποιούν τελικά λιγότερα ζιζανιοκτόνα. Βέβαια τέτοια μηχανήματα για να χρησιμοποιηθούν και τελικά να μην «πνίξουν» οι αποσβέσεις τους την οικονομική βιωσιμότητα της εκμετάλλευσης, απευθύνονται προς το παρόν σε πολύ μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ωστόσο το μέλλον τους προδιαγράφεται λαμπρό.
Μέχρι πρόσφατα στη γεωργία και στην κτηνοτροφία δεν συναντούσαμε ρομπότ. Αυτό αλλάζει. Στις ώριμες οικονομίες, οι περιορισμοί στη μεταναστευτική εργασία, οι ηλικιωμένοι εργάτες γης και η έλλειψη ενθουσιασμού για «βαρετή», βρώμικη και σε δύσκολες συνθήκες εργασία ανεβάζει δραματικά το κόστος εργασίας αφού οι εργάτες γης κοστίζουν πολύ περισσότερο πλέον, ενώ ταυτόχρονα βρίσκονται δύσκολα. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο των Financial Times, το προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό ωρομίσθιο των εργατών γης αυξήθηκε κατά 28% μεταξύ 2000 και 2022, σε σύγκριση με 17% για τους μη γεωργικούς εργάτες, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.
Επειδή τεχνολογίες όπως η υπολογιστική όραση και η μηχανική μάθηση επιτρέπουν στα ρομπότ να αναγνωρίζουν και να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε αντικείμενα, ορισμένες μηχανές μπορούν τώρα να ξεχορταριάσουν ή να μαζέψουν φρούτα και λαχανικά με ταχύτητα, ακρίβεια και αξιοπιστία που κάποτε ήταν εφικτή μόνο από ανθρώπους. Άλλα ρομπότ μπορούν πλέον, χρησιμοποιώντας λαστιχένια κύπελλα ή μικρές σακούλες φασολιών, να συγκομίσουν ευαίσθητα προϊόντα υψηλής αξίας, όπως ροδάκινα και σμέουρα, από τα δέντρα χωρίς να τα καταστρέψουν.
Τα drones και τα ρομπότ στο πεδίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν έξυπνους αισθητήρες και υπολογιστική όραση για τη συλλογή και μετάδοση δεδομένων και εικόνων σε πραγματικό χρόνο - για τα πάντα, από τις τοπικές καιρικές και εδαφικές συνθήκες έως τους ρυθμούς ανάπτυξης των φυτών και τα δεδομένα αυτά να χρησιμοποιηθούν με το βέλτιστο δυνατό τρόπο, ώστε να επιτευχθεί η οικονομική βιωσιμότητα της εκμετάλλευσης με τους ελάχιστους δυνατούς πόρους. Η εφαρμογή μηχανικής μάθησης σε τόσο μεγάλους όγκους δεδομένων μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέες ιδέες για το πώς και πού να καλλιεργηθούν καλλιέργειες ενώ παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο τα φυτά σε διαφορετικά μέρη ενός χωραφιού ανταποκρίνονται στις εισροές όπως το νερό και τα χημικά, τα ρομπότ μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να ελαχιστοποιήσουν τη χρήση αυτών των πόρων, αφού θα γίνονται εφαρμογές αντίστοιχες των αναγκών.
Όμως, ενώ γίνονται όλο και πιο οικονομικά βιώσιμα τα ρομπότ αυτά στις ώριμες αγορές, λίγοι αγρότες στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι ακόμη σε θέση να αντέξουν οικονομικά τη ρομποτική. Το ίδιο συμβαίνει και στη χώρα μας, αν και σε μεγάλες σχετικά εκμεταλλεύσεις βλέπουμε να γίνονται τα πρώτα βήματα.
Ένα άλλο εμπόδιο στην ευρεία υιοθέτηση των «γεωργικών» ρομπότ είναι η ρυθμιστικές αποφάσεις για τη χρήση αυτών. Προς το παρόν, οι τεχνολογίες αυτές δέχονται αμφισβήτηση για λόγους ασφαλείας. Ωστόσο, καθώς οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να αυξήσουν την επισιτιστική ασφάλεια και τη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, και όσο οι αυτόνομες μηχανές γίνονται όλο και πιο έξυπνες, οι άνθρωποι και οι κανονισμοί που εκδίδονται, θα προσαρμόζονται στην λειτουργεία των μηχανημάτων αυτών.
Η ρομποτική τεχνολογία μπορεί να μειώσει το κόστος εργασίας σημαντικά ενώ παράλληλα μπορεί να μας δώσει ασφαλέστερα και ποιοτικότερα προϊόντα. Αν ρωτήσει κάποιος πόσο κοντά είμαστε στην Ελλάδα για την υιοθέτηση τέτοιων τεχνολογιών σε ευρεία κλίμακα, θα του απαντούσαμε πως τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει και προβλέπεται πως θα γίνουν ακόμα περισσότερα στο μέλλον.
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
