Αγροτικός τομέας: Αν και μεγάλος εργοδότης, «γεράζει» και παραμένει ανεκπαίδευτος
13 Ιουλίου 2023
Τα άτομα που εργάζονται στη γεωργία (καλλιέργειες και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών) αντιπροσώπευαν περίπου το 4,2% της συνολικής απασχόλησης στην ΕΕ το 2020
(βλέπε γράφημα 1), που αντιστοιχεί σε 8,7 εκατομμύρια άτομα. Στην Ελλάδα το ποσοστό που ασχολείται με τη γεωργία είναι 9,7% (2020), ποσοστό υπερδιπλάσιο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρ’ όλα αυτά, πολλύ περισσότεροι άνθρωποι είναι τελικά αυτοί που βοηθούν στις φάρμες χωρίς να απασχολούνται πλήρως σε αυτές. Αυτό εξηγεί γιατί το κανονικό γεωργικό εργατικό δυναμικό της ΕΕ είναι πολύ υψηλότερο, 17 εκατομμύρια άτομα το 2020, ενώ για πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους, οι γεωργικές εργασίες αντιπροσώπευαν μόνο ένα μικρό ποσοστό της απασχόλησης τους. Στη σχετική έρευνα, μόνο το 18,7 % του εργατικού δυναμικού εργάζονταν με πλήρη απασχόληση.
Στην πραγματικότητα όταν η παρεχόμενη αγροτική εργασία μετατράπηκε σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ) που μετρούν τον όγκο της εργασίας που εκτελείται με όρους ισοδύναμων πλήρους απασχόλησης, το γεωργικό εργατικό δυναμικό παρείχε εργασία ισοδύναμη με 8,2 εκατομμύρια εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, παρόμοια με τον συνολικό αριθμό των απασχολούμενων στη γεωργία.
Οι αγρότες είναι συνήθως άνδρες και σχετικά ηλικιωμένοι
Λίγο περισσότερο από τα δύο τρίτα (68,4 %) των αγροτών, στις 9,1 εκατομμύρια εκμεταλλεύσεις της ΕΕ ήταν άνδρες το 2020 ενώ η πλειοψηφία (57,6 %) αυτών (άνδρες και γυναίκες) ήταν τουλάχιστον 55 ετών.
Μόνο το 11,9 % των αγροτών (και τα δύο φύλα μαζί) ήταν νέοι γεωργοί (βλέπε γράφημα 2) — που ορίζονται εδώ ως εκείνοι κάτω των 40 ετών.
Στην παραπάνω έρευνα οι νέοι γεωργοί ήταν σε πολλές χώρες προς εξαφάνιση. Σε ποσοστά αυτοί ήταν στην Κύπρο (5,1 % του συνόλου των διαχειριστών γεωργικών εκμεταλλεύσεων), στην Πορτογαλία (6,4 %), στην Ελλάδα (7,2 %) και στην Ισπανία (7,7 %). Αντίθετα το ποσοστό αυτών στην Αυστρία ήταν (23,4 %) και στην Πολωνία (21,0 %).
Επίσης, σε πολλά κράτη μέλη υπήρχε σχετικά υψηλό ποσοστό γεωργών ηλικίας 65 ετών και άνω. Στην Πορτογαλία αντιπροσώπευαν το ήμισυ (50,3 %) του συνόλου των γεωργών! Το ίδιο συνέβαινε και τα 4/10 των γεωργών στην Κύπρο (46,4 %), την Ισπανία (41,3 %) και τη Ρουμανία (39,6 %).
Πολύ λίγοι αγρότες στην ΕΕ έχουν πλήρη γεωργική κατάρτιση, ελάχιστοι στην Ελλάδα
Οι περισσότεροι αγρότες στην ΕΕ διαθέτουν μόνο πρακτική εμπειρία. Αυτό ισχύει για επτά στους δέκα (72,3 %) από αυτούς, το 2020. Μόνο ένας στους δέκα (10,2 %) των αγροτών είχε πλήρη γεωργική κατάρτιση και το υπόλοιπο (17,5 %) είχε βασική γεωργική κατάρτιση. Στην Ελλάδα, το επίπεδο της γεωργικής κατάρτισης των αγροτών ήταν ιδιαίτερα χαμηλό, παρόμοιο με αυτό της Ρουμανίας, όπου μόνο το 0,7 % των διαχειριστών γεωργικών εκμεταλλεύσεων είχαν πλήρη γεωργική κατάρτιση, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (94,5 % και 94,1 % αντίστοιχα) διέθετε μόνο πρακτική εμπειρία.
Το άρθρο γράφτηκε με στοιχεία από: https://ec.europa.eu/
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας