Τον τελευταίο καιρό διανύουμε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών στον αγροτικό τομέα. Αλλαγές που μάλλον δεν έχουν επικοινωνήσει όσο πρέπει οι έχοντες την ευθύνη. Οι αλλαγές αυτές εξελίσσονται σε πολλούς τομείς και ένας από αυτούς είναι και ο Γεωργοοικονομικός.
Στο γεωργοοικονομικό τομέα, οι αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και η έλλειψη ενημέρωσης του αγροτικού πληθυσμού της χώρας μας, δημιουργεί ανασφάλεια στις τάξεις των αγροτών. Όπως έχουμε γράψει, η ΚΑΠ «ξαναμοιράζει την τράπουλα» (https://www.insider.gr/opinion/274279/koini-agrotiki-politiki-allaxe-problimatizei-xanamoirazei-tin-trapoyla), χωρίς όμως να γνωρίζουν οι αγρότες μας πως θα γίνει αυτό. Στις τάξεις των αγροτών θεωρείται πλέον βέβαιο πως οι χρηματοοικονομικές ροές των κοινοτικών επιδοτήσεων θα μειωθούν στην πλειοψηφία των αυτών, ενώ κανείς δε νιώθει σίγουρος για τα χρονοδιαγράμματα αυτών των πληρωμών.
Από την άλλη, ένα από τα δημοφιλέστερα επενδυτικά προγράμματα του (τα γνωστά στους αγρότες Σχέδια Βελτίωσης) είναι σε εξέλιξη με ένα προϋπολογισμό που αγγίζει τα 230 εκατομμύρια €, νούμερο που σε όσους είναι εκτός του γεωργικού τομέα μπορεί να φαντάζει μεγάλο, ωστόσο είναι περίπου στο 1/3 σε σχέση με την προηγούμενη προκήρυξη του αντίστοιχου προγράμματος, που τότε ο προϋπολογισμός ξεπερνούσε τα 600 εκατομμύρια €. Η μείωση αυτή, περιορίζει και το ενδιαφέρον των εν δυνάμει επενδυτών, αφού θα εγκριθούν συνολικά λιγότερες προτάσεις σε σχέση με το παρελθόν. Βέβαια, εντός των επόμενων δύο ή τριών ετών θα έχουμε νέα πρόσκληση του εν λόγω μέτρου, με μεγαλύτερο προϋπολογισμό (προκύπτει από το εθνικό στρατηγικό σχέδιο για τη γεωργία, όπως αυτό έχει εγκριθεί) και μάλλον με διαφορετικά κριτήρια ένταξης σε σχέση με αυτά της υφιστάμενη προκήρυξης.
Για το 2023, το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου κοινοτικών επιδοτήσεων (ΟΣΔΕ) παρέμεινε κλειστό μέχρι και τις 15/5, καθυστέρηση σημαντική σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, ενώ είναι σε εκκρεμότητα πολλές από τις εφαρμοστικές αποφάσεις (για τα eco-schemes) που πρέπει να συνταχθούν και να ενσωματωθούν πλέον στο σύστημα αυτό, ώστε να μπορούν οι αγρότες μας να αξιοποιήσουν στο 100% τα χρήματα που συνδέονται με την εφαρμογή της ΚΑΠ. Από το σύστημα αυτό περνά η πλειοψηφία των κοινοτικών επιδοτήσεων και κάθε μέρα καθυστέρησης, ενδεχομένως καθυστερεί και τις πληρωμές αυτών των ενισχύσεων στους δικαιούχους αγρότες και κτηνοτρόφους της χώρας μας. Να τονίσουμε βέβαια, πως το φαινόμενο αυτό δεν είναι μόνο Ελληνικό, αφού από ότι φαίνεται δυσκολίες αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης, όπως για παράδειγμα οι Ισπανοί που δηλώνουν πως χρειάζονται πλέον τριπλάσιο χρόνο επεξεργασίας για τις δηλώσεις ΟΣΔΕ, ενώ οι περικοπές ενισχύσεων για τους Ισπανούς αγρότες σε αυτή την ΚΑΠ αγγίζουν το 20-30%. Για τη χώρα μας, από το σύστημα αυτό περνούν πληρωμές αγροτικών ενισχύσεων, αξίας που μπορεί να αγγίξει 1,9 δις ετησίως. Οι πληρωμές αυτές θα επαναλαμβάνονται ετησίως έως και το 2027, εκτός και αν τροποποιηθεί η ΚΑΠ στα ενδιάμεσα έτη.
Τέλος, τον τελευταίο χρόνο έχουν πληρωθεί πολλές ενισχύσεις σε πολλές επιχειρήσεις αλλά και στους αγρότες που ουσιαστικά δίνονται ως οικονομικές αποζημιώσεις ώστε να καλύψουν μέρος των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων που έχει δημιουργήσει ο Ρωσσοουκρανικός πόλεμος. Οι εκλογές ενδεχομένως πίεσαν περισσότερο τους κυβερνόντες για την καταβολή αυτών των αποζημιώσεων. Οι αποζημιώσεις αυτές ωστόσο, δε δόθηκαν ανά καλλιέργεια στο σύνολο της χώρας αλλά δόθηκαν επιλεκτικά σε συγκεκριμένες περιοχές (προφανώς λόγω αδυναμία κάλυψης του προϋπολογισμού στο σύνολο της χώρας) και τελικά δίχασαν ομάδες αγροτών.
Όπως και να έχει, είμαστε σε αναμονή εξελίξεων και σίγουρα οι εξελίξεις δημιουργούν σύγχυση και ανασφάλεια στις τάξεις των αγροτών, χωρίς να φαίνεται πως κάτι τέτοιο θα αλλάξει σύντομα.
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
