Το ερώτημα που τίθεται συχνά από τους καταναλωτές είναι γιατί συνεχίζουν να παραμένουν ψηλά οι τιμές των τροφίμων ενώ μειώνεται ο πληθωρισμός; Ας εξετάσουμε κάποιους από τους παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό το φαινόμενο.
Ο ρόλος της ενέργειας
Υψηλές τιμές ενέργειας και κόστος παραγωγής
Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των τροφίμων είναι οι υψηλές τιμές της ενέργειας. Το αυξημένο κόστος παραγωγής που προκύπτει από τις υψηλές τιμές της ενέργειας έχει ενσωματωθεί στο σύνολο της αγοράς τροφίμων (και όχι μόνο), καθιστώντας τα τρόφιμα πιο ακριβά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε δε, πως τα τρόφιμα που καταναλώνουμε σήμερα έχουν παραχθεί με εισροές και κόστη ενέργειας που τιμολογήθηκαν στους γεωργούς και κτηνοτρόφους μας την προηγούμενη χρονιά στην πλειοψηφία τους, όταν και οι τιμές ήταν πολύ πιο υψηλές σε σχέση με την παρούσα κατάσταση.
Η αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας έχει, όπως είναι φυσικό, αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων. Αυτό οδηγεί σε συνεχή αύξηση των τιμών των τροφίμων, παρά τη μείωση του πληθωρισμού συνολικά στην αγορά.
Ο ρυθμός αύξησης των τιμών τροφίμων
Στατιστικά στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η ομάδα "τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά" είχε το Μάρτιο αύξηση 14,3%, έναντι αύξησης 14,8% τον Φεβρουάριο και 15,4% τον Ιανουάριο. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων έχει αρχίσει να υποχωρεί, αλλά παραμένει υψηλός και σίγουρα πιο υψηλός από τον πληθωρισμό στην αγορά σήμερα.
Προσδοκίες για το μέλλον
Η πορεία αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, οι τιμές θα συνεχίζουν να αυξάνονται με μικρότερο, ίσος, ρυθμό, παρά την περαιτέρω σταδιακή μείωση του πληθωρισμού, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου.
Είναι γνωστό πως όταν οι τιμές τελικών προϊόντων (τροφίμων και λοιπών προϊόντων) ανεβαίνουν ή έχουν ανέβει, δύσκολα θα δούμε μειώσεις σε αυτές, έστω και αν ο ρυθμός αυξήσεων των τιμών θα επιβραδυνθεί.
Ο χρονικός ορίζοντας για την επαναφορά των τιμών
Επαναφορά σε επίπεδα τιμών του 2019;
Όσον αφορά την επαναφορά των τιμών των τροφίμων στα επίπεδα του 2019, οι προβλέψεις μάλλον είναι δυσοίωνες και αυτό γιατί εκτός από τις τιμές της ενέργειας, η οποία έχει υποχωρήσει σημαντικά τους τελευταίους μήνες, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τις τιμές των τροφίμων. Μια τέτοια επαναφορά ίσως δεν τη δούμε ποτέ.
Παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των τροφίμων
Ελλείψεις σε δημητριακά, έλαια και σπόρους
Ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση των τιμών των τροφίμων είναι οι ελλείψεις σε δημητριακά, έλαια και σπόρους που προκαλούνται από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τιμές των βασικών προϊόντων που επηρεάζουν την τελική τιμή των τροφίμων. Όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, ο συγκεκριμένος παράγοντας αύξησης τιμών των τροφίμων θα επιμένει και θα αυξάνει τις τιμές.
Προβλήματα εφοδιαστικής αλυσίδας
Άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση των τιμών των τροφίμων είναι τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, τα οποία προέκυψαν μετά το άνοιγμα των αγορών, που ακολούθησε την άρση των περιορισμών για τον κορονοϊό και δεν έχουν λυθεί ακόμη. Αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα δεν μπορούν να φτάσουν εύκολα και γρήγορα στους καταναλωτές, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι τιμές τους. Η πανδημία σε πολλούς από εμάς φαντάζει τόσο μακριά, ωστόσο πρέπει να θυμόμαστε πως μόλις πριν λίγους μήνες αποφασίσαμε να «πετάξουμε» τις μάσκες. Το «πέταγμα» αυτό έγινε ακαριαία, αντίθετα η επαναφορά της εφοδιαστικής αλυσίδας σε ρυθμούς 2019 μάλλον θα χρειαστεί πολύ καιρό ακόμα.
Παρόλο που ο πληθωρισμός πέφτει, οι τιμές των τροφίμων παραμένουν ψηλές και είναι δύσκολο να προβλέψουμε πότε θα επανέλθουν αυτές στα επίπεδα του 2019, καθώς οι παράγοντες που τις επηρεάζουν εξακολουθούν να υφίστανται.
Με την πάροδο του χρόνου, ενδέχεται να δούμε κάποια βελτίωση στις τιμές των τροφίμων, ωστόσο προς το παρόν, οι καταναλωτές πρέπει να προσαρμοστούν στις αυξημένες τιμές των τροφίμων όσο δύσκολο και αν είναι αυτό. Η προσαρμογή αυτή θα γίνει (ή γίνεται ήδη) με την περικοπή δαπανών που κρίνονται δευτερεύουσες ή πολυτελείας (π.χ. ένδυση, διασκέδαση, κλπ).
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας - MBA,
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
