Συχνά πυκνά, όλοι όσοι δεν έχουν σχέση με το γεωργικό τομέα αναφέρονται στις επιδοτήσεις που λαμβάνουν οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι και θεωρούν πως τα ποσά αυτά είναι υπέρογκα. Μήπως όμως δίνονται αυτές οι επιδοτήσεις για να φτάσουν όσο πιο οικονομικά γίνεται τα τρόφιμα αυτά στο «πιάτο» μας;
Οι γεωργικές επιδοτήσεις επηρεάζουν σημαντικά τις τιμές των τροφίμων, καθώς αποτελούν έναν από τους βασικότερους παράγοντες που καθορίζουν το κόστος παραγωγής και τελικά την προσφορά των αγροτικών προϊόντων.
Οι επιδοτήσεις παρέχονται από κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς με σκοπό να υποστηρίξουν τους γεωργούς, να ενθαρρύνουν τη γεωργική παραγωγή και να διασφαλίσουν την επισιτιστική ασφάλεια. Οι γεωργικές επιδοτήσεις δεν είναι μόνο Ελληνικό φαινόμενο, αντιθέτως τις συναντάμε στα περισσότερα ανεπτυγμένα κράτη εντός και εκτός Ευρώπης.
Οι γεωργικές επιδοτήσεις μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές των τροφίμων με διάφορους τρόπους:
- Μείωση του κόστους παραγωγής: Οι επιδοτήσεις μπορούν να καλύψουν ένα μέρος του κόστους παραγωγής, όπως τα επιδοτούμενα καύσιμα, λιπάσματα, σπόροι και φυτοφάρμακα, μειώνοντας το συνολικό κόστος για τους παραγωγούς. Αυτή η μείωση μεταφέρεται και στον καταναλωτή, έμμεσα ή άμεσα.
- Καινοτομία και αειφορία: Οι επιδοτήσεις μπορούν να προωθήσουν την έρευνα και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και πρακτικών στη γεωργία, όπως η αειφόρος καλλιέργεια, η βιολογική γεωργία, η ακριβής γεωργία και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η κάθε κυβέρνηση ή οργανισμός μέσω των επιδοτήσεων μπορεί να ενισχύσει ενέργειες ως προς την κατεύθυνση που τελικά επιθυμεί να έρθει η όποια εξέλιξη. Αυτές οι καινοτομίες μπορούν να οδηγήσουν στη μείωση του κόστους παραγωγής και στη βελτίωση της παραγωγικότητας της εκμετάλλευσης συνολικά, κάτι που μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.
- Σταθεροποίηση των τιμών: Οι επιδοτήσεις μπορούν να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση των τιμών των τροφίμων, καθώς οι παραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε εγγυημένες τιμές, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις της αγοράς. Αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε πιο σταθερές τιμές για τους καταναλωτές.
- Υποστήριξη οικονομικά ασθενέστερων παραγωγών: Οι επιδοτήσεις μπορούν να κατευθυνθούν στους μικρούς και οικονομικά ασθενέστερους παραγωγούς, βοηθώντας τους να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η προσφορά αυτών με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις τιμές των προϊόντων τελικά. Στη περίπτωση αυτή το αποτέλεσμα είναι η διατήρηση των τιμών των τροφίμων σε πιο χαμηλά επίπεδα, προστατεύοντας ταυτόχρονα την ποικιλία και την προσβασιμότητα των τροφίμων για τους καταναλωτές.
- Επιδράσεις στο διεθνές εμπόριο: Οι επιδοτήσεις μπορούν να προκαλέσουν στρεβλώσεις στο διεθνές εμπόριο, καθώς οι επιδοτούμενοι παραγωγοί μπορεί να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε χαμηλότερες τιμές στη διεθνή αγορά. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για τους ανταγωνιστές τους και να επηρεάσει τις τιμές των τροφίμων παγκοσμίως.
Συνοψίζοντας, οι γεωργικές επιδοτήσεις επηρεάζουν τις τιμές των τροφίμων με ποικίλους τρόπους, ανάλογα με τους στόχους, το είδος και την έκτασή τους. Είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί να λαμβάνουν υπόψη αυτές τις επιπτώσεις και να σχεδιάζουν τις πολιτικές τους αναλόγως, προκειμένου να επιτύχουν τη βέλτιστη ισορροπία μεταξύ της υποστήριξης των γεωργών, της προστασίας του περιβάλλοντος, της επισιτιστικής ασφάλειας και της διατήρησης της προσβασιμότητας και της ποικιλίας των τροφίμων για τους καταναλωτές.
Περουλάκης Ιωάννης
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας, MBA
Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τροφίμων και Γεωργίας
